เปิดใจ...ในมัสยิดต้นสน

 มัสยิดต้นสน เป็นมัสยิดเก่า มีมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา

           วชิรากรณ์ สมบูรณ์...เรื่องและภาพ

           ผลงานรางวัลชมเชยเรื่องและภาพสารคดีจากโครงการ อ.ส.ท. to the regions # 5 ภูมิภาคภาคกลาง

บ่ายคล้อยของวันที่ ๒๘ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ ผู้เข้าร่วมอบรมเขียนเรื่องถ่ายภาพสร้างสรรค์กับอนุสาร อ.ส.ท. ในโครงการ อ.ส.ท. to the regions ครั้งที่ ๕ (ภาคกลาง) รวมตัวกันในรั้วมัสยิดต้นสน ด้วยความกังวลใจเกรงจะปฏิบัติตัวไม่ถูกต้อง

ละหมาด พิธีกรรมสำคัญอย่างหนึ่งของศาสนาอิสลาม

 มองด้วยความศรัทธา

 อิหม่าม มัสยิดต้นสนท่านปัจจุบัน

เสียงเชื้อเชิญให้คณะเราเข้าไปในมัสยิด ขณะนั้นยังประกอบพิธีทางศาสนาอิสลาม และอนุญาตให้ถ่ายภาพได้โดยไม่รบกวนพิธีกรรม เมื่ออิหม่ามซึ่งเปรียบเสมือนเจ้าอาวาสทำพิธีเสร็จสิ้น ได้กล่าวต้อนรับคณะเราด้วยใบหน้ายิ้มแย้มแจ่มใส เกิดความอบอุ่นใจกับผู้มาเยือนต่างเชื้อชาติศาสนายิ่งนัก

 วิทยากรกำลังให้ความรู้เรื่องกุโบร์ หรือสุสาน 

 ทางเดินในสุสานมัสยิดต้นสน

ใกล้ค่ำวิทยากรมัสยิดได้นำทางคณะเราไปยังสุสาน หรือ “กุโบร์” พร้อมทั้งขอให้คณะเรายืนสงบจิตใจเป็นการให้เกียรติแด่ผู้วายชนม์ จากนั้นท่านได้อธิบายให้ความรู้เรื่องสุสานให้ฟังอย่างละเอียด เช่นพิธีฝังศพของชาวมุสลิมนั้นที่จริงไม่ได้กำหนดตายตัวว่าจะต้องฝั่งให้เสร็จภายใน ๒๔ ชั่วโมง หากแต่ต้องฝังให้เสร็จสิ้นเร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้โดยปราศจากข้อแม้ใดๆ หรือหากต้องพิสูจน์หลักฐานการเสียชีวิตด้วยระยะเวลายาวนานก็อนุโลมให้  กระทั่งการบริจาคร่างกายเพื่อการศึกษาก็ทำได้เช่นกัน

การนำศพไปฝังให้เร็วที่สุดนั้นแท้จริงเพื่อคงรักษาความน่าดู ไม่เวทนา เกิดความใกล้ชิดระหว่างผู้จากไปกับผู้ที่ยังอยู่ จะได้จดจำหน้าตาที่ยังสดใส แลดูงามตา ในขณะนั้นญาติพ่อแม่พี่น้องลูกผู้ตายยังสามารถแสดงความรักที่มีต่อศพได้อย่างสนิทใจ ยังใกล้ชิดได้เหมือนยังมีชีวิตอยู่นั่นเอง

 ไม้นิฌาน หรือไม้จำหลักหน้าหลุมศพ ของพระยาจุฬาราชมนตรี ชื่อเดิมว่า สิน

ที่นี่เป็นสุสานฝังศพบรรพชนชาวอิสลามอันมีบทบาทสำคัญต่อประวัติศาสตร์ของสังคมไทยในแต่ละยุคสมัย เช่นเจ้าพระยาจักรีศรีองค์รักษ์ (หมุด) ผู้ร่วมกอบกู้แผ่นดินในสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช เป็นต้น

เป็นสุสานที่ฝังศพของจุฬาราชมนตรีทั้ง ๙ ท่าน รวมทั้งเจ้าจอมองค์สำคัญที่เป็นชาวมุสลิมในสมัยรัตนโกสินทร์ เช่น เจ้าจอมหงส์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก เจ้าจอมจีบในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เจ้าจอมละม้ายในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ก็ถูกฝังอยู่ในสุสานหรือกุโบร์แห่งนี้ด้วยเช่นกัน

สิ่งที่น่าสนใจอีกชิ้นหนึ่งคือไม้นิฌาน หรือไม้จำหลักหน้าหลุมศพ ของพระยาจุฬาราชมนตรี (สิน) ที่รัชกาลที่ ๕ พระราชทานให้ เป็นไม้สักทองจำหลักลวดลายอย่างงดงาม

เชื้อชาติศาสนามิอาจขวางกั้นมิตรภาพ เมื่อเปิดใจเข้าหากัน นั่นแหละเป็นหนทางหนึ่งที่จะปกป้องความหลากหลายของชาติพันธุ์ให้คงอยู่ต่อไป ขอสันติภาพจงบังเกิดแก่ชุมชนแผ่ขยายออกไปสู่โลกกว้าง ยังความสันติสุขเสมอภาคแด่ประชาชาติประชาชนให้เป็นอมตะนิรันดร์ในที่สุด

 บางส่วนของสถาปัตยกรรมภายในมัสยิด

มัสยิดต้นสน เป็นมัสยิดเก่า มีมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา สร้างในปลายสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช เมื่อ พ.ศ. ๒๒๓๑ ตั้งอยู่ข้างสะพานอนุทินสวัสดิ์ ถนนวังเดิม แขวงวัดอรุณ เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร

 

 มัสยิดต้นสนเดิมก่อนสร้างใหม่ในปัจจุบัน